Als hepatitis B een beroepsziekte is Bijgewerkt op 18.03.20

De Arbowet definieert een beroepsziekte als een ziekte of aandoening die in hoofdzaak het gevolg is van arbeid of arbeidsomstandigheden.

Diagnosticeren en signaleren van beroepsziekten is een van de kerntaken van de bedrijfsarts. Als bedrijfsartsen een beroepsziekte diagnosticeren moeten zij deze melden aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB). De doelstelling van deze melding is om op landelijk niveau inzicht te verkrijgen en spreiding en voorkomen van beroepsziekten.

Qua doelstelling staan beroepsziektemeldingen los van eventuele schadeclaims die werknemers in kunnen dienen als zij een beroepsziekte hebben. Voor aansprakelijkheid is meer nodig.

Veruit de belangrijkste grondslag voor werkgeversaansprakelijkheid ligt in artikel 7: 658 BW. Dit artikel stelt dat de werkgever aansprakelijk is wanneer hij zijn zorgplicht voor werknemers niet is nagekomen. Zorgplicht houdt in dat een werkgever moet zorgen voor een veilige werkplek en die maatregelen neemt die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn functie schade lijdt.

Deze zorgplicht gaat ver. De werkgever moet een zelfstandig preventiebeleid voeren en zich op eigen initiatief oriënteren omtrent de gevaren die zich in het werk kunnen voordoen. Het is zelfs onvoldoende als de werkgever klakkeloos de publiekrechtelijke of branchevoorschriften nakomt omdat deze verouderd kunnen zijn of soms te weinig bescherming bieden.

Voor schadevergoedingsacties geldt in principe ‘wie eist bewijst’. Schadevergoedingsacties op basis van het arbeidsrecht kennen echter een omgekeerde bewijslast. De reden om de bewijslast om te keren ligt in het feit dat de werkgever de arbeidsomstandigheden bepaalt en dat de werknemer daarvan afhankelijk is.

De werknemer zal dienen te bewijzen dat hij door de werkgever is blootgesteld aan gevaren voor de gezondheid en dat deze blootstelling de klachten kan veroorzaken.

Vervolgens is het aan de werkgever om aan te tonen dat hij wel aan zijn zorgplicht heeft voldaan.

Daarnaast kan de werkgever aantonen dat er ook andere oorzaken voor het ontstaan van het ziektebeeld verantwoordelijk kunnen zijn. Een voorbeeld daarvan is de combinatie astbest en roken bij longkanker. In dit soort situaties is een proportionele aansprakelijkheid aanvaard.

Volgens artikel 7: 658 BW is de werkgever die tekortschiet in zijn zorgplicht ook volledig aansprakelijk als de schade mede het gevolg is van fouten van de werknemer. Uitzondering is als er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Het gaat hierbij niet om ‘alledaagse fouten’, maar om ‘bewust roekeloos handelen’.

Handelt een werknemer die vaccinatie tegen hepatitis B weigert bewust roekeloos? Van bewust roekeloos handelen zal zeer zelden sprake zijn, je moet dan denken aan situaties dat een werknemer zichzelf opzettelijk besmet. Als de werkgever zijn zorgplicht is nagekomen is hij niet aansprakelijk.

Een werkgever heeft ten opzichte van een werknemer die arbeidsongeschikt geworden is door zijn werk, een verhoogde re-integratieplicht. Indien nodig moet hij zijn bestaande organisatie of arbeidsverdeling wijzigen.

Qua aansprakelijkheid is de regelgeving rond hepatitis en aansprakelijkheid niet anders dan die bij andere beroepsziekten.

Presentatie door Marja Kelder, bedrijfsarts tijdens Nationale Hepatitis Dagen