Screening en bewustzijnsbevordering hepatitis B en hepatitis C bij Chinezen in Nederland (2009-2013) Bijgewerkt op 15.03.20

Er zijn een aantal projecten Screening en bewustzijnsbevordering hepatitis B en hepatitis C bij Chinezen in Nederland uitgevoerd. In China is ongeveer 8 tot 10 procent van de bevolking drager van het hepatitis B-virus en 2-10% is drager van het hepatitis C-virus. De ziekte wordt in een huiselijk situatie snel overgedragen. Een besmetting met het virus kan ernstige gevolgen voor de gezondheid hebben. In China zijn maar liefst 170 miljoen mensen drager van het hepatitis B virus. De kans dat Chinese Nederlanders drager zijn van het virus is daarom groot. Dit kan door een besmetting in hun jeugd of tijdens een familiebezoek of vakantie in China.

In 2009 is in Rotterdam het screeningsproject China aan de Maas onder de Chinese bevolking uitgevoerd. Dit project heeft als voorbeeld gediend voor het project China aan de Noordzee in Den Haag. Het Nationaal Hepatitis Centrum heeft in samenwerking met lokale GGDen, ziekenhuizen en de Chinese gemeenschap van oktober 2010 t/m februari 2013 in drie regio’s in Nederland het project ‘Screening en bewustzijnsbevordering hepatitis B en hepatitis C bij Chinezen in Nederland’ uitgevoerd.

Hepatitis in Rotterdam: China aan de Maas (2009)
In 2009 is in Rotterdam een campagne gevoerd door GGD Rotterdam in samenwerking met het ErasmusMC, het Nationaal Hepatitis Centrum en de Chinese belangenorganisatie Wah Fook Wui om hepatitis onder de aandacht te brengen van publiek, professionals en politiek. De campagne is gestart tijdens de festiviteiten rondom het Chinees Nieuwjaar. In het kader van het project hebben 1091 Chinese mensen zich laten screenen op hepatitis-B. Van deze mensen was 8,4%  HBsAg positief.  [1-3,6]

Hepatitis in Den Haag: China aan de Noordzee (2010)
In Den Haag is de campagne op 13 februari 2010, tijdens het Chinees Nieuwjaarsfestival van start gegaan. Doel van de campagne is om de Chinezen te informeren over hepatitis B, de gevolgen ervan en hoe de ziekte te voorkomen en te behandelen is. Daarnaast werden Chinezen opgeroepen zich te laten testen. De campagneperiode liep t/m mei 2010. In Den Haag hebben 1296 Chinezen zich laten testen, 5% was HBsAg positief. De lokale Chinese vereniging Stichting De Chinese Brug, de GGD, Medisch Centrum Haaglanden en het Nationaal Hepatitis Centrum waren partners bij de opzet en uitvoering van het project. Het project werd mede mogelijk gemaakt door Bristol-Myers Squibb, Gilead en MSD. [4,6]

Hepatitis in Utrecht: China onder de Dom (2011)      
‘China onder de Dom’ is het eerste deelproject van het 3 jarig project ‘A Hepatitis B and C educational and screening programme for Chinese communities in the Netherlands’. HetNationaal Hepatitis Centrum, UMCU, Diakonessenhuis, Chinese vrouwenvereniging Laiyin en de gemeente Utrecht (GG&GD) voerden in 2011 een grootschalige voorlichtings- en vaccinatiecampagne uit. Het project werd gefinancierd door ZonMw en werd mede mogelijk gemaakt door Bristol-Myers Squibb, Gilead en MSD. De campagne ‘China onder de Dom’  heeft goede resultaten opgeleverd. Maar liefst 613 Utrechtse Chinezen lieten hun bloed testen om vast te stellen of zij besmet waren met het hepatitis B-virus of het hepatitis C-virus. Hierdoor werden 44 dragers van het Hepatitis B-virus vroegtijdig opgespoord en doorverwezen naar een specialist. Daarnaast hadden twee personen antistoffen tegen hepatitis C. Ook zij zijn verwezen naar de specialist. In het kader van het project hebben 613 Chinese inwoners van Utrecht en omgeving zich laten testen op hepatitis B en C. 7% was HBsAg positief, 33% was immuun en 60% was vatbaar; 2 personen hadden hepatitis C-antistoffen (0,3% anti-HCV positief); bijna 80% van de hepatitis B-dragers is nu in zorg; 57% van de vatbare personen is gestart met de gratis vaccinatiereeks. [5,6]

Hepatitis in Amsterdam: China aan de Amstel (2012)
Op 1 november 2011 zijn de voorbereidingen gestart voor het 2e deelproject van ‘A Hepatitis B and C education and screening programme for Chinese communities in the Netherlands’ : ‘China aan de Amstel’,  de hepatitis B en hepatitis C campagne voor de Chinese gemeenschap in Amsterdam. Vrijdag 20 januari 2012 was de eerste hepatitis B en C testdag voor Chinezen in Amsterdam in het clubgebouw van de Chinese ouderen vereniging Tung Lok. De voorzitter van Tung Lok, dhr. Henry L.Liu, liet ook zijn bloed testen. In totaal hebben 733 Chinezen zich laten testen op hepatitis B en hepatitis C. 39 mensen bleken drager te zijn van hepatitis B-virus (5,3% was HBsAg positief) en 1 persoon had hepatitis-C antistoffen (0,1% anti-HCV positief).  De campagne China aan de Amstel werd mede mogelijk gemaakt door de GGD Amsterdam, het Nationaal Hepatitis Centrum, de Chinese verenigingen Tung Lok, Wa Lai, Fa-Yin en de Dragons Bussinessclub, ZonMw, Bristol-Myers Squibb, Gilead en MSD. [3]

Hepatitis in Arnhem-Nijmegen (2013)
De campagne in Arnhem en Nijmegen is officieel op 22 januari 2013 gestart, vlak voor de viering van het Chinese Nieuwjaar en duurde tot mei 2013. Tijdens deze periode werden zes screeningsacties uitgevoerd op voornamelijk Chinese locaties in Arnhem en Nijmegen. 743 mensen lieten zich testen op hepatitis B en C. Er zijn 28 dragers van hepatitis B gevonden (3,8% HBsAg positief). De huisgenoten van deze personen zijn gratis getest en indien nodig gratis gevaccineerd door één van beide GGD’en. Drie mensen bleken positief te zijn op anti-HCV(0,67% anti-HCV positief). Alle dragers van hepatitis B en hepatitis C zijn doorverwezen naar de unit infectiezieken van de betreffende GGD. Voor specialistische evaluatie en behandeling zijn alle dragers verwezen naar de ziekenhuizen die deelnamen aan deze campagne of naar ziekenhuizen bij de patiënt in de omgeving. Tijdens deze campagne zijn 261 mensen gevonden die immuun waren voor hepatitis B (35,1%). 454 mensen bleken vatbaar te zijn (61,1%). De personen die vatbaar zijn bevonden tijdens de campagne, konden zich aanmelden voor een vaccinatiereeks voor het speciale tarief van 75 euro. [6]

Hepatitis in Eindhoven: China aan de Dommel (2013)
Tijdens het Chinese maanfeest op 10 september vond  bij Chun Pah in Eindhoven de eerste screeningsactie van het project ‘China aan de Dommel’ plaats. De Chinese inwoners van Eindhoven van 16 jaar en ouder ontvingen voor de start van de campagne een uitnodiging op naam voor een gratis bloedtest. Gedurende twee maanden werden er op 4 outreach locaties gratis bloedtesten aangeboden. In totaal lieten 677 Chinezen zich in Eindhoven testen; 26 (3,8%) bleken positief voor hepatitis B en 3 (0,4%) voor hepatitis C. Aan personen die vatbaar bleken voor hepatitis B werd, tegen gereduceerd tarief, vaccinatie aangeboden. De vaccinatierondes van deze campagne zullen tot mei 2014 duren. Binnen het project werkt de GGD Brabant Zuidoost (organisator) samen met Chinese verenigingen (Eindhoven Chinese Christian Church, Stichting Chinese Ouderen “CHUN PAH” Eindhoven, Thee en Kook Studio, Eindhovense Chinese School, Stichting Chinese Vrouwengroep Eindhoven, Stichting Man Hong Eindhoven en Chinese ouderenvereniging ( “An Hua”), de ziekenhuizen Máxima Medisch Centrum en Catherina ziekenhuis en het PAMM (laboratorium). De CZ zorgverzekering, de gemeente Eindhoven het OGZ fonds en GGD Brabant Zuidoost  droegen bij aan de kosten van dit project. [6]

Overzicht resultaten van de vijf hepatitis B screeningsprojecen onder eerste generatie Chinese migranten (2016) Tussen 2009 en 2013 werden in Nederland vijf hepatitis B screeningsprojecten onder eerste generatie Chinese migranten uitgevoerd. In totaal zijn 4423 personen gescreend, waarvan 264 personen (6.0%)  HBsAg positief waren. Bij 129 personen met een nog niet eerder gediagnosticeerde hepatitis B en die specialistische zorg hebben ontvangen, was de cirrose prevalentie 6.9%; bij 32 patiënten (25%) werd begonnen met antivirale therapie; 64 patiënten (50%) zonder behandelindicatie werden nauwlettend gevolgd wegens hoge DNA viral load en/of risico op hepatocellulair carcinoom.De gegevens tonen aan dat opsporing van hepatitis B bij Chinese migranten aanzienlijke gevolgen kan hebben voor de patiëntenzorg: drie van de vier nieuw gediagnosticeerde hepatitis B patiënten hebben specialistische zorg nodig. [6]

Referenties

1. Wolter R, Dirksen K, Mostert M. Hepatitis B-campagne voor Chinezen in Rotterdam: na succes ‘China aan de Maas’ volgt nu ‘China aan de Noordzee’. Infectieziekten bulletin 201021 (3): 78-79. 
2. Presentatie “Hepatitis B campagne Voor en door Chinezen in Rotterdam en omstreken”
3. Veldhuijzen IK, Wolter R, Rijckborst V, Mostert M, Voeten HA, Cheung Y, et al. Identification and treatment of chronic hepatitis B in Chinese migrants: Results of a project offering on-site testing in Rotterdam, The Netherlands. J Hepatol. 2012;57(6):1171-6.
4. Dirksen CG, Baard KP, Berns MPH. China aan de Noordzee: een publiekscampagne tegen hepatitis B voor en door Haagse Chinezen. Epidemiologisch bulletin 2010;45(3):19-27.
5. Bouwman-Notenboom AJ, Diemen van AJ, Heerwaarden van A, Schout C. China onder de Dom: hepatitis B- en C-screening bij Chinese migranten in Utrecht. Infectieziekten Bulletin, 2012, jaargang 23, nummer 1.
6. Coenen, S., e.a. (2016), Clinical impact of five large-scale screening projects for chronic hepatitis B in Chinese migrants in the Netherlands. Liver International. doi: 10.1111/liv.13125